Co to jest Jedwabny Szlak, którędy przebiegał i do kiedy był istotny z punktu widzenia wymiany handlowej? Czym jest Nowy Jedwabny Szlak i jakie ma znaczenie dla rozwoju polskiej gospodarki? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w najnowszym wpisie blogowym – zachęcamy do lektury!
Co to jest Jedwabny Szlak?
Najkrótsza i najprostsza odpowiedź na pytanie, co to jest Jedwabny Szlak, to historyczna droga handlowa, łącząca Chiny z Bliskim Wschodem i Europą. Jedwabny Szlak miał imponującą długość około 12 tysięcy kilometrów. Lata, kiedy był wykorzystywany do wymiany handlowej, szacowane są na przedział od III wieku p.n.e. do XVII wieku n.e. Swoją nazwę szlak zawdzięcza oczywiście jedwabiowi, jednak warto zaznaczyć, że nie był on jedynym, głównym czy najbardziej cenionym produktem, transportowanym tą drogą.
Jedwabny Szlak i jego historia
Kupcy do wydajnego transportowania towarów drogą lądową korzystali z wielbłądów. Zwierzęta te doceniano za wysoką wytrzymałość na trudne, pustynne warunki, a także fakt, że mogły przenosić duże, ciężkie ładunki (jeden wielbłąd ponad 200 kilogramów). Przede wszystkim za sprawą wielbłądów, chociaż stosowano też inne gatunki zwierząt transportowych, przewóz towarów szlakiem stał się opłacalny.
Warto dodać, że Jedwabny Szlak biegł nie tylko drogą lądową. U schyłku I w. p.n.e. do głosu doszedł tzw. Morski Szlak Jedwabny, prowadzący z Morza Czerwonego przez Indie i Malaje na Morze Południowochińskie. Dzięki istnieniu takiej trasy przewożono nie tylko towary na wymianę lub sprzedaż – także zwyczaje, idee, religie oraz (niestety) choroby.
Jedwabny Szlak i jego znaczenie
Jedwabny Szlak i jego znaczenie zmalało z dwóch przyczyn. Pierwsza z nich to odkrycie drogi morskiej do Chin, datowane na mniej więcej 1650 rok. Kolejny powód zmniejszającego się zainteresowania Jedwabnym Szlakiem to ekspansja ludów tureckich w Azji Środkowej około VIII wieku.
Nowy Jedwabny Szlak – czym jest ta inicjatywa?
Kilka wieków po tym, gdy Jedwabny Szlak utracił na znaczeniu i trafił na śmietnik historii, pojawiła się koncepcja, do niego nawiązująca. Mowa o Nowym Jedwabnym Szlaku, występującym także pod innymi nazwami: „Inicjatywa Pasa i Szlaku”, „Jeden Pas, Jedna Droga” lub innymi. Co rozumie się pod tym pojęciem? Jest to projekt ogłoszony w stolicy Kazachstanu – Astanie – w 2013 roku. Idea ta ma służyć odtworzeniu dróg handlowych, łączących Kraj Środka z Europą i Bliskim Wschodem z wykorzystaniem transportu z Chin drogą morską i kolejową.
Jak zrealizować te cele? Przede wszystkim za pomocą dynamicznego rozwoju odpowiedniej infrastruktury (głównie kolejowej) oraz zwiększenia liczby linii pociągów w relacji Chiny-Europa. W wyniku tych przemian gospodarczych zmieniają się ceny frachtu kolejowego – obecnie są dużo niższe i mocno zbliżone do cen frachtu morskiego. Warto dodać, że kolej jest ekologiczna, dlatego Unia Europejska postawiła sobie za cel zwiększenie jego udziału w przewozie osób i towarów.
Nowy Jedwabny Szlak – trasa
Nowy Jedwabny Szlak – trasa wykracza poza ramy swojego pierwowzoru. Umownie przyjmuje się, że rozpoczyna się w chińskim mieście Lanzhou, a następnie wiedzie przez Urumczi, stolicę Kirgistanu Biszkek, stolicę Tadżykistanu Duszanbe, Istambuł, Moskwę aż do Duisburga i Rotterdamu. Infrastruktura jest stale rozbudowywana – jednym z punktów na trasie Nowego Jedwabnego Szlaku i jego trasy handlowej ma być także Gdańsk.
Nowy Jedwabny Szlak w kontekście pandemii COVID-19
Obecnie cały świat próbuje uporać się z szalejącą i rujnującą gospodarkę pandemią COVID-19. W jej wyniku weszły w życie ogromne ograniczenia, takie jak zamknięte granice, odwołane loty czy duże opóźnienia w terminach dostaw kontenerów morskich. To wszystko sprawiło, że transport drogą kolejową rośnie w siłę. Szacuje się, że w pierwszym półroczu 2020 r. liczba przewiezionych towarów tą metodą transportu zwiększyła się o ponad 40% w porównaniu do 2019 roku. Warto też przedstawić inne, dające do myślenia statystyki: w niecałą dekadę – od 2013 roku – liczba pociągów na trasie Polska-Chiny zwiększyła się stukrotnie.
Nowy Jedwabny Szlak w kontekście rozwoju polskiej gospodarki
Jak Nowy Jedwabny Szlak wpłynie na kondycję polskiej gospodarki? Szczególnie w kontekście transportu drogą kolejową może mieć duży wpływ na dynamiczny rozwój i wzrost wpływów pochodzących z handlu międzynarodowego. By udział ten był coraz większy, podobnie jak zyski, Polska powinna zainwestować w odpowiednią infrastrukturę i dopracować procesy logistyczne. Nasz kraj może pozostać wyłącznie jednym z przystanków tras wiodących do niemieckich, francuskich czy holenderskich terminali, ale także – wdrażając odpowiednie rozwiązania – istotnym punktem na mapie i centrum dystrybucyjnym na rynki w osi północ-południe.
Nowy Jedwabny Szlak w 2022 roku
Jak w 2022 roku, kiedy nadal na świecie szaleje pandemia i inflacja, a także rozpoczęła się wojna w Ukrainie, prosperuje Nowy Jedwabny Szlak? Czy niekorzystne globalne zmiany odbiły na nim swoje piętno? Przyszłość Nowego Jedwabnego Szlaku, zdaniem analityków, stoi pod dużym znakiem zapytania – inwestycje w jego ramach znacznie wyhamowały, podobnie jak zadłużenie państw wobec Chin. Ostrożnie szacuje się, że od momentu rozpoczęcia inwazji rosyjskiej wolumen przesyłanych towarów Nowym Jedwabnym Szlakiem spadł o 30% (dane chińskie) lub nawet 50% (zdaniem polskich ekspertów). Bez wątpienia wiele osób przerzuciło się na drogę morską. Warto jednak zaznaczyć, że trasa kolejowa powoli wraca do normalności sprzed inwazji, więc do końca roku może uda się nadrobić przynajmniej część strat.
Nowy Jedwabny Szlak w 2023 roku
Czy Nowy Jedwabny Szlak ucierpiał po inwazji Rosji na Ukrainę? Importerzy i dostawcy usług logistycznych musieli stawić czoła wielu wyzwaniom dotyczącym bezpieczeństwa i terminowości dostaw. Początkowo popyt rzeczywiście spadł, ale później znów wzrosło zainteresowanie Korytarzem Transkaspijskim. Transport kolejowy wzrósł na znaczeniu, bo jest szybszy, pewniejszy i mniej ryzykowny. Transit time skrócił się, więc przebiega nawet sprawniej. Co prawda w związku z inwazją na Rosję nałożono przeróżne sankcje, jednak nie obejmują one umów tranzytowych ładunków przez Rosję. Tranzyt, odprawy celne i dostawy przebiegają bez żadnych zakłóceń.
